Уште само 4 дена до новата 2018-та година, а ние со последен преглед во петок за оваа 2017-та. Како што ветивме, во последниот преглед ќе читате за трендовите кои следат во престојната година. Идеме.
SEO Trends in 2018. Да видиме што ќе каже кристалната топка со помош на експертите во SEO.
Email Marketing Trends in 2018. На кратко, технологијата позади емаил маркетингот ќе ни пружи повеќе можности за праќање на вистинските мејлови на вистинските луѓе, и во вистинското време.
Envato’s 2018 Predictions. Погледнете ги најдобрите дизајн трендови во 2017, и читнете што предвидуваат Envato.
What’s doomed in media in 2018. Секоја година има работи кои умираат во сферата на медиа и маркетинг. Еве ви едно четиво во кое може да ги читнете работите кои ќе изумрат во 2018-та.
Web Design Trends in 2018. Супер четиво за кои трендови ќе ги гледаме во 2018-та во областа на дизајнот.
Digital Video Trends for 2018. За сите кои се занимаваат со видео, еве ви предвидувања за 6 трендови кои се очекува да се појават во 2018-та.
Digital Trends 2018. И за крај, еве ви една анкета од Econsultancy и Adobe со чиешто пополнување ќе добиете бесплатна копија од резултатите на Digital Intelligence Briefing.
Тоа е тоа. Фала ви на сите што ги читате нашите прегледи. Ако имате нешто интересно да ни пратите, копчето за да го сторите тоа е подолу.
(однапред) Среќна Нова 2018-та година и среќни новогодишни празници ви посакува тимот на NewMediaMK 🎄
Комуникациска или дискурзивна рамка е дијапазон од идеи кои се прифатливи во јавната комуникација. Терминот е познат и како „Overton Window“ според Џозеф Овертон (Joseph P. Overton).
Во самата дискурзивна рамка постојат различни степени помеѓу крајностите „максимум слобода“ и „минимум слобода“, меѓу кои се: нормално, очекувано, разумно, радикално, налудничаво и незамисливо. Еден исечок или дел од таа оска е она што се нарекува нормално или очекувано. Тоа најчесто се идеи, постапки, навики, информации, комуницирање и однесување кои се сметаат за нормални и прифатливи за таа заедница или општество. Околу ова тежиште се формира чувството за очекуваност од она што се случува и комуницира во општествено-политичкиот живот. Најголем дел од содржините кои ги следите преку медиумите и за кои се зборува, постапно го зацврстуваат во вас ова чувство за нормалност.
Но, што ако од позиција на (претендент за) моќ тоа консензуално чувство на нормалност не ви одговара? Сакате да го смените и да воведете нешто различно кое повеќе ќе ви одговара?
Една од најманипулативните техники за вакво отклонување или поместување на нормалноста е т.н. екстремификација или хардкоризација. Како се прави тоа?
Да добиете мал или постапен отклон од „нормалноста“ која не ви одговара и да стигнете кон поинаква „нормалност“ која ви одговара, мора да го изместите тежиштето на комуникациската рамка со клатење на крајните полови на таа рамка. Тоа значи уфрлање во јавна комуникација и однесување нешто радикално, незамисливо или налудничаво, во споредба со кои поместувањата од нормалното ќе станат прифатливи.
На пример, локален: Не е нормално да се трошат милиони евра од буџет на непродуктивни и непотребни работи? Ќе направиш проект кој чини 700 милиони евра, па потоа редовното непотребно трошење по стотици илјади евра, или по некое милионче, стануваат прифатливи и не толку скандалозни. Или некој купил службено возило за 600.000 евра, а ти велиш, што се 28.000 евра за службено возило? Џабал’к.
Ова негативно поместување на границите на нормалното често го има и во јазикот на новинарите, популизмот на политичарите, рекламите на огласувачите и ред други. Отупувањето и негрижата за вистинската нормалност која е во служба на општиот интерес, е најчестата последица од ваквата лоша комуникациска и пропагандна пракса.
Како оваа т.н. хардкоризација ја користи Доналд Трамп погледни во видеото „Како Трамп го прави екстремното нормално“:
Предновогодишен преглед во петок, веројатно претпоследен годинава. Затоа уште еднаш повеќе ќе се осврнеме на новостите отколку на заокружување на најинтересното од годината и предвидувања за следната. Тоа ќе го оставиме за последниот преглед, со надеж дека деновите што следат нема да сме преокупирани со прослави и лечење мамурлак од истите.
Првото четиво што го издвојуваме е поврзано со трендот кој и кај нас почнува сè повеќе да се користи – работа со инфлуенсери во промоцијата на твојот бренд. Овој тренд веќе со години функционира на глобалниот пазар, па затоа може да се издвојат сите оние насоки во кои треба, односно не треба, да ја движите соработката со инфлуенсерите. Затоа, доколку планираш да почнеш со овој тип на маркетинг активности или да го унапредиш односот кој веќе си го воспоставил, прочитај ги 10-те грешки што ќе го расипат твојот однос со инфлуенсерите.
Вистина е дека Facebook веќе подолго време посветува сериозна грижа за ограничување на спамирачката содржина на мрежата. Сведоци бевме на постепено исчезнување на многу трендови за билдање на страниците, досегот и ангажираноста на постовите. Овој пат битката е насочена кон т.н. „engagement bait”, односно кон постовите кои ги охрабруваат корисниците да лајкнуваат, коментираат или да тагираат други корисници во секцијата за коментари со цел да се дојде до поголема видливост на содржината.
Почетокот на новата година ќе биде одлична шанса да воведеш нови практики во твојата маркетинг и бизнис стратегија. Една од нив без која сè потешко ќе можеш во периодот што следи е носењето на одлуки на база на анализа на податоци (data driven decisions). За таа цел ти најдовме едно симпатично pdf-че креирано од секторот за бизнис аналитика на Google, наречено The Data-Driven Marketer’s Strategic Playbook.
Бидејќи името на нашиот блог сè уште е Комуникации, редно е да кажеме и збор-два за теоретските толкувања на дигиталните трендови. Еве една мошне интересна студија, со мошне провокативен наслов – The Automated Public Sphere која зборува за начините на кои социјалните мрежи и новите дигитални трендови ја редефинираат јавната сфера.
Уште една скокотлива тема за теоретичарите, но не помалку и за маркетерите е т.н. Attention span, или опсегот на внимание на корисниците, за кој генералната перцепција е дека со зголемениот проток на информации сè повеќе се намалува. Вистина или мит, открива оваа интересна анализа.
Носталгија, дизајн, retro UX во еден линк. Да се потсетиме на најдобрите веб-страници од 90-те. Праисторија во дигитална смисла, а само дваесетина години не делат од неа.
Се надеваме дека ќе успееш да одвоиш време за читање во овие динамични денови, но и дека ќе споделиш со нас некое твое интересно линкче. Со надеж дека се читаме уште еднаш во 2018, ве поздравувме.
За момент помисливме дека оваа недела ќе имаме повеќе линкови поврзани со Google од оние со Facebook, ама по се изгледа тешко ќе ни успее тоа. Ајде одиме со ред, да видиме што @NewMediaMK колективот издвои за вас оваа недела, па на крај ќе видиме кој преовладувал.
Дали некогаш сте се запрашале како изгледаат цртежи на исти иконки од повеќе од 15 милиони луѓе? Веројатно не, ама еден проект го направил токму тоа и сега на јавноста и ја става на располагање оваа огромна база на податоци собрана преку quickdraw.withgoogle.com. Целта може секој сам да си ја дефинира, дали ќе учи патерни, дали ќе развива нови дизајни, или ќе ја користи за развој на вештачка интелигенција… како и да е, забавно е да се разгледува како цртаме и што се е или не е предметот кој сме го замислиле.
Progressive Web Apps. Кога Google вели: Why a progressive web app might be right for you, тоа меѓу редови (или директно кажано) значи дека ви вели, ова ќе има предност кај мене кога рангирам сајтови. Станува збор за решение кое ги комбинира најдобрите елементи од мобилна апликација и мобилен вебсајт. Развиени за да штедат на ресурси и брзина, сега веќе се докажуваат како солидни решенија за вашиот мобилен сајт. Ако (дај боже) размислувате на темава, еве имајте го и ова решение на ум.
Mobile UX. А дека треба сериозно да размислувате за искуството кое вашиот вебсајт го нуди на корисниците на мобилните уреди покажува и напоменува и UX гуруто Jakob Nielsen. Тој ги анализира податоците на Adobe Analytics’ data собрани за време на “Cyber Monday” оваа година од повеќе од 4,500 e-commerce сајтови. Краток заклучок: Mobile UX Still Bad, but Slightly Better
Facebook за деца! Дојде и тој ден, Facebook тргна кон помладата публика. Ја пушти во употреба messengerkids.com апликацијата која, како што велат, нема да има реклами и нема да собира податоци за такви цели. Целна група се деца на возраст од 6 до 12 години, и Facebook сака да му веруваме дека нема да прави лоши работи со собраните податоци… само ќе ги користи за да не (нас и нашите деца) запознае подобро… ништо повеќе, жими сВе. Дискусија за тоа дали може или не може да му се верува на Facebook има во текстот на Wired: Facebook for 6-Year-Olds? Welcome to Messenger Kids
Facebook Creator App. Веќе некое време Facebook се обидува да стави на располагање што е можно повеќе алатки со кои ќе се олесни креирањето на содржина за неговите сервиси. Ова е уште еден чекор во таа насока, и тоа насочен кон (live) видео. Сега за сега достапна само за iOS, поддржана е од цел сајт со ресурси, добри примери и препораки. За оние со iOS еве и едно подетален опис што се може да направите со новата апликација. Останатите, Android корисници ќе мора да бидат трпеливи.
Instagram архивира story. Самиот факт дека голем дел од времето додека сме на Instagram го трошиме и како консументи и како креатори во делот со „сториња” го прави потегот на Instagram логичен: Instagram will now create a private archive for all of your stories, и може на својот профил да си ги додадете своите омилени да ви стојат таму до кога сакате. Ова отвара нови можности за маркетинг активности, останува да видиме како ќе биде прифатено и искористено од корисниците.
Имаме уште линкови, ама се договоривме дека следната колекција ќе биде комплетно посветена на предвидувања за 2018, па ги оставивме за тогаш. А до тогаш, не заборавајте да читате и да ни праќате по некој линк кој не смее да се пропушти. Како овој на пример: The End of the Social Era Can’t Come Soon Enough
Веројатно ви е познато она кога некој производ или бренд станува синоним за сите производи од тој тип? На пример: џакузи, плексиглас, селотејп, гуглање, вазелин, целофан, ескалатор, керозин, термос, џип, памперс, фотошоп, вокмен, термос, и рaзни други.
Нешто слично се случува со поимот „лажни вести“ кој полека станува „генерички термин“ (генерифициран термин, англ. genericized term/basket term) за речиси сите видови информации . Сега сè е лажна вест: и шпекулација и дезинформација и пропаганда и спинување и политички маркетинг и измислено интервју и сатирична вест и ред други. Проблемот со „генери-фицирањето“ е што се создава конфузија зад која многу лесно може да се сокрие незнаење, површно знаење или манипулирање.
Најпрепорачлива (засега) е класификацијата на вести и информации која ја користи и Советот на Европа во своите препораки за справување со информациските манипулирања. Овој метод се базира на намерата (интенционалноста) при информирањето и издвојува три вида информациско пореметување (information disorder) кај медиумите:
–ПОГРЕШНО ИНФОРМИРАЊЕ (misinformation) – се пренесува погрешна вест или информација без намера за манипулација.
–ЛАЖНО ИНФОРМИРАЊЕ (дезинформирање, disinformation) – намерно манипулирање со информациите со користење на разни техники (манипулативно селектирање на информации, спинување, вадење од контекст, мешање на информација и коментар, намерно мешање на точни и неточни информации, целосно неточни или измислени информации, и други техники).
–НАШТЕТУВАЧКО ИНФОРМИРАЊЕ (mal-information, информации кои треба да предизвикаат штета) – се работи за постоечки или точни информации кои се објавуваат со цел да се наштети некому и вообичаено се работи за објавување приватни, класифицирани, тајни или друг вид заштитени информации.
Неколку заклучоци кои произлегуваат од овој препорачан метод на типологизација на информациите:
-Лажните вести се (само) поттип на дезинформирањето (ако споделуваш лажна вест без да ја препознаеш како лажна, ти несвесно дезинформираш и репродуцираш лажна вест). -Шпекулациите можат да бидат и погрешни информации и лажни информации, зависно од тоа дали има (јасна) намера за манипулација или не. -Сатиричните вести (измислени интервјуа и сл.) се лажни информации кои признаваат дека се лажни, и во таа смисла се специфичен случај кој за цел има забава или демаскирање како се измислуваат „сериозните“ информации. -Објавите на Викиликс, Сноуден, електронската пошта на Подеста и слични други случаи се примери на „наштетувачки информации“ кои треба да се толкуваат во својот специфичен контекст, односно кому конкретно му се нанесува штета: дали е тоа чесна компанија, недолжно приватно лице, изборен процес или пак функционер, партија, компании, институции кои ја злоупотребуваат својата позиција или функција.
Здраво пријатели на маркетингот, новите технологии и дигиталната транспарентност. Еве сме пак после две недели со тазе линкчиња за Прегледот бр. 9.
Новото истражување на Hub Research покажа дека 52% од ТВ публиката во САД претпочита гледање на омилените серии преку дигитален извор, како што е Нетфликс. Ова е прв пат дигиталните извори да доминираат над телевизијата во живо и video-on-demand.
Од ден на ден сме сведоци на нови начини на употреба на чет-ботовите. Последна новост е нивното користење за купони и слични промотивни понуди. Се очекува преку чет-ботови во 2018 да бидат поделени околу 60 милиони купони. Дали може да очекуваме некое ботче од Групер наскоро, со оглед дека секогаш ги следат најновите трендови во маркетингот?
Се ближи крајот на годината, а со него и листите со трендови на кои ќе треба да внимаваме во 2018. Ќе има многу утки се разбира, но не е лошо да се читне, чисто да се потсетиме на кои аспекти од нашето работење им треба подмачкување.
А еден од трендовите секако ќе биде новиот лајв на Инстаграм, поточно можноста да се вклучите во нечиј лајв стрим на негово или ваше барање. Ова е нешто што ќе понуди интересни опции за креаторите на содржини – вклучување на лица од публиката, одговарање на прашања и слично.
Еден од најпопуларните сервиси за мејл маркетинг MailChimp додаде нова функционалност, мошне логична за типот на услуги што ги нуди – креирање на лендинг (целни) страници. На овој начин целата кампања ќе може да ја планирате и спроведете преку нивниот интерфејс.
За крај нешто практично – слушнавте сигурно дека излезе новиот Firefox Quantum кој беше претставен како побрз и помалку „RAM consuming“ од конкуренцијата. Ако решите да го пробате, еве упатство како најлесно да се префрлите топтан во новиот браузер.
Читајте, споделувајте и праќајте ни ги интересните линкови на кои ќе наидете. Поздрав.
Еј, погодете што? 8-то издание на преглед во петок е навистина во петок! Решивме да се искупиме за каснењето затоа што следната недела сигурно нема да има преглед во петок. Наместо тоа AllWeb ни го краде спотлајтот ама не се жалиме. Оваа недела идеме јако (и навремено) со збирка странски четива и едно домашно. 3, 2, 1… ЧИТАЈ!
Цвета е-трговијата во Македонија. Добро прочита. Од 2018-та година и Тинекс ќе пушти во употреба интернет-продавници за Тинекс и Космо. Според најавите проектот ќе стартува на територијата на Скопје, а на корисниците ќе им бидат достапни повеќе од 6.000 производи од двете продавници. Нека има.
Амбасадор на твојот бренд. Доброто лого гради доверба помеѓу тебе и твоите потенцијални потрошувачи. Ако бараш инспирација во креирање на твој препознатлив знак, еве ти 17 логоа на стартапи кои со причина се наоѓаат на оваа листа.
Слим верзија на Facebook Messenger. Фејсбук го лансираше Messenger Lite пред една година и од лично искуство можам да кажам дека му олесна на мојот мобилен. Зазема помалку од 10MB и е совршеното компактно издание на класичниот месенџер. Брзо се подига, работи ефикасно и ти заштедува на интернет. Секако си има и свои маани или подобро кажано недостатоци. Ако користиш ајфон и/или сакаш да играш игрици на месенџер, да праќаш гифови, да водиш тајни разговори, тогаш Слим не е за тебе. А за сите останати еве ви едно четиво од wired во кое се зборува зошто треба да го шитнете Фејсбук месенџер и да се префрлите на Lite.
Пребарај и спореди. Almighty Google вгради нова опција во својот пребарувач. Ако искуцаш нешто како “Google Pixel 2 XL vs iPhone X” ќе ти искочи табела со карактеристики на двата телефона на која многу лесно може да се увидат разликите помеѓу нив. Супер е ова за корисниците, ама не и за сопствениците на сајтови. Ова значи дека како и претходно Google ќе им украде уште едена голема маса на посетители. Дилемата е јасна… одиме во биполарен (триполарен) онлајн свет уште повеќе или ќе се обидеме да им пркосиме на Google и компанија…
Gif away. Оваа недела си створив нова зависност на работното место. Правење гифови. Си правам едно кул гифче на Giphy и си го симнувам. Си го праќам гифчето и отворам Инстаграм да си го постирам. “Video too short” ми вика. Се нервирам. Long story short, почнав да истражувам решенија и така си дојдов до сознанието дека Giphy си има опција да го споделиш гифот на Инстаграм. И јас лагирам понекогаш.
Умешноста позади успешна маркетинг кампања на Инстаграм. Не е чудо што сè повеќе бизниси отвораат профили на Инста. Според последните истражувања, брендовите таму уживаат 15 пати повеќе engagement отколку на било која друга платформа. Доколку сакаш да започнеш со маркетинг на Инстаграм или едноставно сакаш да си ја подобриш постоечката кампања, земи ги предвид овие 11 совети.
Мозаик. Ама не мислам на слика составена од разнобојни камчиња. Не, не. Американскиотфилмски продуцент Steven Soderbergh креираше интерактивна смартфон апликација наречена Mosaic која ќе направи да се почувствуваш како режисер. Апликацијата содржи филмски материјали подолги од 7 часа кои раскажуваат приказна за мистериозна смрт со Sharon Stone во главна улога. Звучи кул, нели? Ако користиш ајфон можеш уште сега да си ја симнеш.
Не ти треба HR менаџер за вработување таленти. Lo and behold, компанијата Belong создаде таков алгоритам кој ќе им помага на компаниите во вработувањето на професионалци од областа на продажба и маркетинг. Алгоритaмот е направен да ги разбере кариерните патишта на апликантите, а не само да пребарува клучни зборови во нивните резимиња. Решението е сеуште во својата бета верзија и е достапно за селектирани клиенти.
The universe works in mysterious ways. 2 недели сме редовни, 5 недели не сме. Уште еднаш те потсетувам дека 99,9% нема да има преглед во петок следната недела. Ама затоа те чекаме на AllWeb на преглед во живо.
Недела е ден за уште еден преглед во петок, овој пат дебитираме со препорака од локален извор. Не дека сме ги потиснувале намерно изминатите недели, ама така се погодило. Како и секогаш имаме малку лесни и малку не баш толку лесни препораки за читање. Кликајте на линковите и на линковите во линковите и читајте, гледајте…
Маките на YouTube, Facebook и Google. Толку многу ни значат овие сервиси што кога нешто ги мачи нив и ние одма се загрижуваме. Изминатиов период Facebook (и Twitter) гo мачат Русите. YouTube го мачат екстремните американци, а Google го мачат традиционалните американци кои очи вадат ако не ти е добра иконката за светиот грал на америнската традиција: чизбургерот
Facebook си гази, финансиски. И покрај „маките” со кои со соочува и трошоците кои ги прави за да покаже, заедно со другите гиганти, дека се грижи за сузбивањето на fake news, Facebook прикажа изненадувачко зголемување на своите приходи. Едноставно човек да се замисли дали навистина има логика да се борат против сите овие не баш толку лажни трошачи на пари.
Instagram ќе ви јаде уште повеќе нет. Да олабавиме малку со Facebook, затоа што имаме уште линкови со него за подоцна… еве малку за Instagram да кажеме дека го смени изгледот на mid-feed Stories previews (не знаев како да го преведам ова а да ме разбере некој). Сега тие се два пати поголеми и всушност се вертикални со што се овозможува поголема прегледност на содржината во нив, секако со надеж дека повеќе ќе кликаме на нив. А дека се повеќе и повеќе се експериментира со вертикална содржина (се разбира во трка за mobile only стратегија) Mashable има (за мене) нова рубрика која се вика Mashable Reels. Линкот кој не наведе на оваа рубрика е телефонот спинер, да некој направил вистински Fidget Spinner Phone. Кликнете го линкот и на мобилен и на десктоп за да ја увидите разликата.
Logitech VR Keyboard. Си експериментираат луѓето, да видат дали може некако да ја олеснат навигацијата во виртуелниот ни свет. Зошто навистина, малку е рудиментирано тоа, бара многу жртви а тоа не е добро за светлата иднина која континуирано и ја припишуваат на VR технологијата.
Анализа за онлајн медиумите .МК Нашиот драг пријател и колега Зоран Ричлиев (и верен читател на комуникaции.нет, веројатно уште е) во рамките на ЗНМ деновиве презентираше две анализи на тема локални онлајн медиуми. За жал како и сите претходни обиди, ваквите документи имаат многу толкувања малку бројки, пред се заради недостатокот на основни бројки за пазарот. Како и да е, вреди да се читнат документите од каде јас би издвоил две главни работи: Погрешна беше перцепцијата во јавноста дека за порталите не важи ниеден закон… … решението сепак е во саморегулацијата, а не во регулацијата.
Лични информации во GA. Често спомнуваме дека како маркетери треба да си ги познаваме многу добро нашите корисници. Епа, може да делува и малку претерано, ама еве неколку трикови како да извлечете повеќе лични податоци за посетителите на вашиот сајт или апликација преку Google Analytics
И Snapchat понуди опција да ставите негов мерен pixel на вашата веб страница за да може да таргетирате подобро. Snapchat е во позиција да докаже дека може да опстане и покрај решеноста на Facebook тоа да не биде баш така.
Се насобрале доста линкови неделава… еве уште неколку на брзина:
Доста е за ова недела, и да знаете ептен сме блиску до AllWeb, ако не нема следниве две недели, тоа е причината. Ако ти недостасуваме, тогаш дојди на AllWeb, таму ќе има мноооогу повеќе од само линкови.
Погодете што? И денешниот #ПрегледВоПеток не го објавуваме во петок, па за да не ја прекрстуваме рубрикава ајде да се договориме дека во поголемиот дел од случаите нема да се читаме во петок… Но, задолжително ќе се читаме еднаш неделно.
Се прибравме од Тирана кадешто се оддржуваше второто издание на AllWeb Albania, си поминавме фантастично. Веќе со полна пареа го спремаме AllWeb Macedonia кој ќе се оддржи на 17 ноември, па во паузата меѓу финализирањето на програмата и дефинирањето на лапачката за конференцијата стигнуваме да ги прочитаме и издвоиме најинтересните дешавки во светот на дигиталниот маркетинг.
Одиме.
Три работи: видео, видео, видео
Хајпот околу видеото како доминантна содржина на социјалните мрежи не само што не стивнува, туку продолжува да расте во повеќе правци. Откако секнаа паричките за креаторите на live видео содржини на Фејсбук, тие се повеќе почнуваат да се вртат кон Твитер како платформа која ќе им овозможи да го монетизираат својот труд преку објавување видео содржини во живо.
И додека сите чекаме видеото да стане официјално крунисан крал на социјалните мрежи, големите издавачи и креатори на содржини на ангро ги шифтаат буџетите кон видео и се едногласни во одлуката дека следната година планираат да креираат мноооогу повеќе видео содржина. Да се надеваме дека овој бран спремно ќе го пречекаат во LinkedIn, од каде откако ги промовираа native видеата на нивната платформа, сега најавуваат дека имаат затворена бета за тестирање на можноста за прикажување реклами во видеата.
Е сега, ако помисливте дека Facebook туку така ќе помине преку случките од првиот пасус, се разбира дека се лажете. Што им е планот за да се вратат во игра? Спортски настани во живо бато. Планот е да се земат од УЕФА правата за стримање на Лигата на Шампионите во оние земји каде што таа не се пренесува – земјите од Африка,Индија, Колумбија. Нема сомневање дека штом го најдат најсоодветниот модел за монетизација, ќе го видиме Facebook како сериозен конкурент на телевиските куќи за правата за емитување на најголемите глобални спортски настани.
За да не заборавиме дека имаме и дизајн секција во нашата банда ги натеравме и они да нафрлат некоја интересна статија. И не потфрлија.
Повелете најпрво едно долгометражно парче за дизајнот во Северна Кореја со еден куп сликици, кое е всушност представување на книгата на Nicholas Bonner “Made in South Korea” која нуди редог поглед во визуелната култура на тоталитарниот режим – од пакувања за цигари до авионски билети.
И уште еден подолг текст со прекрасни визуелни примери кој ги објаснува оптичките илузии што можеме да ги сретнеме во некои од најпознатите дизајни по интернетот.
Следните две статии на нашата листа зборуваат за тоа како да го направиме нашето онлајн присуство уште повпечатливо преку избор на вистинските визуали и соодветен копирајт
Текстот никогаш не треба да стои само за да пополни место. Тој има најмалку 5 функции на вашата веб-страница и време е да почнете сите да ги земате предвид и да работите на нив поангажирано.
Ако една слика кажува 1000 зборови, колку ли кажуваат над 3 милијарди слики што се споделуваат на социјалните мрежи секој ден. Сигурно многу, но дали вашиот бренд ги слуша сликите? И дали на сликите кои ги поставувате го вашиот бренд е представен во соодветен контекст
И за крај прашањето, дали родителите маркетари во блиска иднина ќе почнат да ги плашат децата со „алгоритмот“. Не знаеме, но нас следниов текст малку не исплаши.
Ве поздравуваме со потсетување доколку имате нешто интересно што сметате дека треба да биде дел од следниот или било кој друг преглед, да ни го испратите во порака.
Ако погледнеме колку информации внесуваме дневно ќе сфатиме дека поголемиот дел од нас сме информациски дебелковци, или „инфо-дебелковци“. Continue reading →
Социјалните медиуми, како и технологијата генерално, имаат двојна природа, позитивна и негативна. Со развојот на комуникациските технологии позитивните страни станаа општоусвоен стандард кој се подразбира во секојдневното живеење и комуницирање. Continue reading →
Сме го правеле овој експеримент и порано, не дека не, и беше тажен за нас, ама ете… Нè немаше два петока по ред, да пред два дена беше вториот, и никој не примети. Срам да ви е :). Искрено, нормално дека не беше експеримент туку не се стигаше… ептен сме турбо периодов со двете AllWeb конференции особено таа во Тирана која ќе се одржи сега во четврток на 12.10 и шестата по ред во Скопје закажана за 17.11. Оправдано, неоправдано, тоа е. Еве сме со уште еден преглед и со неколку линкови собрани изминативе две недели.
Content Marketing трендови за 2018. Исклучително тешко е да се предвидуваат трендови година за година во маркетинг светот особено кога и се оди чекор конкретно како во оваа листа на Content Marketing Institute. Работите се развиваат и трендовите траат подолго. Она што е важно е нивното потврдување со практични примени и следење на интензитетот на развој. Е, токму тоа на кратко го има во Content Marketing Trends to Watch for 2018. На кратко: оригинална содржина, купување на медиумски компании, градење на компаниски тимови…
Џабе статистика ако нема стратегија. Еве една колумна која ќе ви помогне ако сте и вие од оние кои се „заигруваат” со аналитиката само затоа што им е интересно да си играат, или пак за оние кои секој ден се борат со своите претпоставени во докажувањето кои бројки се важни. Заклучокот на The abyss of analytics e не собирајте податоци само за да ги соберете, собирајте ги за да одговорите на конкретни прашања, и знајте ги прашањата пред да започнете со собирање.
Facebook и неговиот моќен алгоритам. На крајот се се завршува со: за повеќе пари… ама во меѓувреме има многу, многу други работи кои се важни за развојот на општеството, бизнисите и сл. Во серијата на The long read во Guardian, минатиот месец улета и приказната за Facebook’s war on free will. Дава поширока перспектива, факт.
Social Media трендови. Американциве се порано и порано почнуваат да објавуваат трендови за следна година.. па кога веќе почнавме еве една 4 Social Media Trends You Need to Know About for Next Year. На кратко: Chatbots, комплетен фокус на мобилни корисници, видео и диверзификација на платформи.
Клучни зборови. Кои алатки ги користите кога треба да ги најдете најрелевантните клучни зборови и фрази за вашата SEO и content стратегија? Еве еден корисна листа, може од излистаниве 10 има некоја алатка која сте ја подзаборавиле или не ја знаете: Finding the Best Search Terms for Your Business: 10 Tools and Tips
DropBox… има нов дизајн. Шарен, благо речено… склопиле фина приказна зошто и како после 10 години го смениле својот пристап и изглед. Може нема да ви се допадне, ама интересно е да се разгледа, прочита па и да се „украде” по нешто 🙂
Facebook Watch. Веројатно до сега дознавте дека дел по дел новиот сервис/дел од Facebook, директно создаден за да го нападне YouTube – Facebook Watch станува достапен низ светот. Од пред, скоро два месеци е целосно достапен во Америка, па соодветен на тоа почнаа да излегуваат статистики за неговата употреба. После краток период бројките се подобрени, но далеку од добри. Сега во просек секое видео на Watch се гледа 23 секунди. Ова е повеќе од просекот на FB Timeline но далеку од просекот на YouTube. Повеќе детали на Digiday: Facebook’s Watch videos are being viewed an average of 23 seconds
Со огромна веројатност дека повторно ќе касниме со следниот преглед, предизвикуваме да ни праќате линкови на FB или на некои од останатите канали каде може да не најдете.
Comments Off on Онлајн колумни – од почеток: пишување за интернет!Media, Online
Со затворањето на голем број печатени медиуми (Утрински весник, Вест, Дневник, Република, Глобус, Граѓански, Форум, Време, Шпиц, Коха е ре и други…) сериозно се стесни медиумскиот простор за колумнистите. Сепак, значителен број од нив продолжија да објавуваат текстови на интернет, а информативните веб-сајтови беа уточиште за голем број квалитетни пера. Најчитаните колумнисти и креатори на јавното мислење денес претежно ги објавуваат своите текстови на различни онлајн платформи, од информативни сервиси и портали, преку веб-страници на електронски медиуми, до лични сајтови и блогови. Онлајн платформите и социјалните мрежи на кои се споделуваат овие содржини стануваат најважен показател за читаноста и популарноста на колумните.
Но, и покрај тоа што онлајн колумните стануваат сè поважни во креирањето на јавното мислење, многу мал број од авторите прават прилагодувања кон новите медиуми на кои објавуваат. Колумните се пишуваат на ист начин како што се пишуваа(т) во печатените медиуми. Колумна си е колумна, нели, што има сега тука да ја тупиме?
Колумна си е колумна! Па не баш
Сепак, прилагодувањата се неопходни, се работи за еден сосема поинаков медиумски свет кон кој гравитира поинаква јавност од онаа која чита весници. Во прилог на разбирање на тој „нов свет“ од редица стандардизирани препораки за подобра читливост на онлајн колумните, неколку белешки:
Читањето од хартија не е исто што и читање од светлечки монитор/дисплеј од компјутер, таблет или мобилен телефон. Истражувањата и искуството ни потврдуваат дека читање од светлечки екран побргу заморува и влијае врз концентрацијата отколку читањето од хартија. Ова влијае времето за квалитетно онлајн читање да биде значително пократко од читањето од печатен медиум. Должината на текстот за онлајн објавување мора да се прилагоди, односно оптимално да се намали,а да не се жртвува содржината и пораките.
Колумните и сродните жанрови треба да бидат читливи во еден здив, да бидат директни и јасни во фактите и пораките, со лесно разбирлив стил. Ако нешто е пресложено за кусо објаснување, решението е неговото величество „линкот“ до содржини кои ги објаснуваат термините, сложените концепти, историјат или што и да е.
Кога држите весник или списание во рацете неговата содржина е испечатена и ограничена за разлика од содржините на онлајн уредот кој ви е во раце чии содржини се речиси неограничени и се менуваат во „реално време“. Ова влијае врз фокусот при читањето. На интернет правењето истовремено повеќе работи (мултитаскинг) станува стандардно однесување на корисникот. Ова доведува до често префрлање од содржина на содржина, од таб на таб, од текст на некоја нотификација, повик… Ерго, ако имате да кажете нешто на интернет тоа мора да го направите без одложување и без одолговлекување. За разлика од весниците, овде за драгоценото време на читателот не ви се конкуренција други весници и колумнисти, туку мал милион нотификации, римајндери, галерии од фотки, линкови и видеа кои ви ги праќаат пријателите, новите фотографии и видеа на разголените старлети, и многу други „дистракции“.
На крилатиците на вековната максима „една слика илјада зборови“ владеат и навиките на интернет. Визуелното доминира над текстот. Сликата, фотографијата, графиконот и други визуелни техники сè повеќе го поттиснуваат текстот на интернет, а трпението на еден просечен интернет корисник кон редици и редици текст сè повеќе се намалува. Објективно, нашата кондиција за читање на интернет е значително намалена и за тоа мора да се води сметка при пишувањето. Визуелните содржини се секогаш добредојдени и пожелни, особено ако можат да заменат половина страница текст.
Насловот е клучна информација дали некој ќе го чита текстот или не. Во него треба да се препознатливи темата и барем дел од идејата, кои би го привлекле вниманието на читателот. Важните факти, поенти и пораки се изложуваат веднаш, како поднаслов во статија во весник, и не се чуваат за опашката на текстот. Идејата и пораката прво, а потоа објаснувањата и примерите.
Јазикот: Интернетот не трпи празноговор, т.е. нашата традиционална умешност да се зборува, а да не се кажува ништо. Ова често се сретнува во политичкитеекоментари, како на пример, “реформскиот процес мора да се интензивира”. Ако испонаредите неколку клишеа во текст кои имаат нула инфоемации, сте го осудиле текстот на close tab. Секако не е случајно што политичаритете во поразвиените демократии се трудат да зборуваат сѐ поедноставно (добро, да не се претерува, не мора баш едноставно како Трамп).
Онлајн колумната треба да се ослободи од елементите кои ја прават да биде приказна, и повеќе комуникациски да биде како некакво писмо до читателот. Интернет читателот го персонализира своето искуство до микро ниво и кога чита нешто очекува тоа да биде обраќање директно кон него, а не кон некоја апстрактна публика.
Стигна крајот на работната недела, а со тоа и ново, трето по ред издание на #прегледВОпеток. Ние оваа недела во бранови си ги собиравме линковите, еден на сам почеток во понеделник и нова тура вчера, доцна навечер. Овој петок читаме/те за:
6-секундната реклама е тука! YouTube и го откри на јавноста својот ѕix-second ‘bumper’ ad format уште во април минатата година откако истражувањата покажаа дека посетителите не ги гледаат рекламите на видеата подолго од 6 секунди. YouTube доста инветира во промоција на овој тип реклами, меѓу многуте текстови еве 6 креативни директори одговараат 6 прашања за 6-секундните реклами.
Pinterest реклами. Се зголемува бројот на реклами кои ве таргетираат врз основа на вашите интереси. Благодарение на новиот алгоритам на Pinterest за време на тестирањето на новите категории на интерест, дел од огласувачите забележаа зголемување на click-through rates за повеќе од 50%, додека пак сумата која ја плаќаат по клик се намалила за повеќе од 20%. Ако ништо друго e-commerce дропшиперите ќе се израдуваат 🙂
Instagram со закажување. Веќе некое време има алатки кои овозможуваат закажување и објава на содржина на instagram од компјутер. Grum е еден лесен и доста ефективен сервис токму за оваа намена. Меѓу другото може да додавате и повеќе од 5 акаунти, еве и 7 причини зошто да го користиш Grum, но имај на ум ако те бендиса ќе мора после првите 3 дена да искешираш 10-тина долари за првите два акаунта.
Претпазливо со инфлуенсерите? По големиот бран на глобални платформи кои ги туркаат т.н. mid-level инфлуенсери, пред се на Instagram редно е и да се соочиме со потенцијалните ризици кои ги носи овој сегмент. Веќе некое време се зборува за т.н. Instgram Pods, на темава пишуваа и Нетокрација: лажното влијание на Инстаграм инфлуенсерите.
Marketer vs. non-technical marketer. Во секоја индустрија па така и во дигиталниот маркетинг има луѓе што прават сè што еден маркетер прави, а сепак се нарекуваат себеси non-technical marketer. Дали може секој да биде маркетер?
Digital Transformation 2017: Disrupting ‘Business As Usual’.Фразата ‘дигитална трансформација’ често почна да се слуша и на локалните „големи” маси, но голем дел од луѓето не го разбираат нејзиното значење. eMarketer направија извештај во кој се опфатени сите работи што треба да ги знаете ако сакате да направите дигитална трансформација на вашиот бизнис.
Ooohh, what does this button do? Ги среќаваме секојдневно и може да имаат најразлична функција – копчиња. Остај тоа, може да бидат во најразлична боја, форма, големина, итн. Еве ви една ретроспективна слика за изгледот на копчињата во последните 8 години.
Material Design Awards 2017. Сакате да ѝм обезбедите што поубаво корисничко искуство на своите корисници? Погледнете ги добитниците на наградата за материјален дизајн и можеби ќе се инспирирате!
Прати ни некој корисен линк во порака на FB ако мислиш дека треба да се најде на овие листи и да му биде од корист на некој друг.
И како што се договоривме (ние сме дечки од збор), денес одиме со втора рунда на преглед во петок.
Оваа недела го проширивме спектарот на линкови и расправавме за многу интересни теми, па ајде да започнеме.
iPhone X и Black Mirror. Го стартуваме овој преглед со ‘најжешката’ вест оваа недела. До денес веќе сигурно прочитавте дека во вторникот Apple Inc. го лансираше новиот iPhone X. Една од најинтересните работи за телефонот е дека новата карактеристика Animojis е инспирирана од серијата Black Mirror.
Подолги твитови? Рестрикцијата на карактери што ја има Твитер честопати била тема на разговор помеѓу корисниците на Твитер, па дури и помеѓу оние што не го користат. Во последно време е повторно тема на разговор, заедно со други функции кои корисниците би сакале да ги видат. Дали ‘Tweetstorm’ ќе биде една од нив?
Машка доминација во Bitcoin заедницата. Во свет на еднаквост и рамноправност, дечково зборува за фактот дека луѓето кои ја користат криптовалутата Bitcoin се 95% мажи. Потоа дава 5 (многу интересни за читање) причини зошто е тоа така.
Facebook Ads in 2017. Оваа социјална мрежа станува се поактуелна, а со тоа и нејзините реклами. Ако имаш бизнис пејџ на Фејсбук или едноставно те интересира Фејсбук рекламирање, погледни го овој YouTube tutorial кој концизно зборува на темата.
Дигитален маркетинг во автомобил. Чекај, што? Adobe Systems Inc. ги сакаат вашите автомобили! Таргетирани реклами на радио и на апликации за стримање музика додека возиш. Ова се добри вести за маркетерите, но што би рекле возачите?
По тебе, кај што газиш мојот AI програм тракува. Зборувавме во претходниот преглед за тоа како Facebook не изучува, но ајде да зборуваме општо за рекламирање според локација. The Drum, во соработка со Verve, направија уште една серија на Everything You Need to Know (EYNTK), овој пат за рекламирање според локација. Сакаш кликови на рекламата? Рекламирање според локација му е мајката!
AI vs. Digital Marketing. Е, уште нешто за AI. AI сеуште се смета дека е во своите почетни фази, а сепак има големо влијание врз секоја индустрија, па така и врз дигиталниот маркетинг. Прашање на денот – дали AI во дигиталниот маркетинг е благослов или клетва?
Падна маската. На нашиве протести не се практикува носење на маски, но затоа пак во САД на пример маската од филмот ‘V for Vendetta’ е задолжителен аксесоар кога се оди на политички протест. Со помош на технологијата за препознавање на лице, истражувачите велат дека сме блиску до идентификување на лица и покрај маските кои ги носат.
Дигитални вештини кај најмалите. Во овој дигитален свет не е спорен фактот дека и децата се дел од него. Прочитајте ја оваа статија за 8 дигитални вештини кои им се потребни на децата и план за како да ги едуцираме за истите.
За крај,трендови во дигиталниот маркетинг во 2018та. Најголемиот предизвик од работењето во сферата на дигиталниот маркетинг е постојано да сме во тек со она што се случува во моментот. Од маркетинг на социјалните мрежи до маркетинг во физички продавници, погледнете што не чека во претстојната година. Како ќе ги искористите овие информации, останува на вас.
Решивме (ние во @NewMediaMK) на почетоков на месецов дека конечно ќе реализираме една постара идеја. Решивме да го вратиме блогов назад во живот и да му испланираме две редовни содржини кои ќе имаат задача да не вратат во ритам. Едната е повторно враќање на видео изданието на #комкаст ама за тоа ќе ни треба уште некоја недела, а другата свечено ја отвораме сега: преглед во петок.
Планот е секој петок да правиме краток преглед на актуелни работи од претходниот период, да споделиме линкови и да пишеме по една-две реченици за секој од нив. Така ќе продолжиме да споделуваме она што нам ни е неопходно како знаење за успешна работа и секако ќе има по некој „потежок” линк од теорија за оние кои го следат развојот на медумите. Темите кои ќе ги покриваме ќе се движат во опсег од социјални медиуми, перформанс маркетинг, SEO и SEM, UX, дизајн, сервиси и апликации и секако како што веќе пишав медиуми.
Доста е најави… еве го првиот преглед.
Типови на Google пребарувачи. Немаме сите иста намера кога тргнуваме да пребаруваме нешто. Некој бара нешто да купи, некој да се информира, некој да прочита што купил. Андраж од словенечкиот Red Orbit дефинира 12 types of Google Search users и тоа поделени по две димензии : бихевиорално однесување и запознаеност со брендот. За да знаете на кој корисник како треба да му се обратиме мора и да знаеме со која намера доаѓаат, нели?
eCommerce KPIs. Како да знаеме дали резултатите кои сме ги постигнале се добри или не баш толку добри? Секако најрелевантно е да си ги измериме постигнатите цели, но за да знаеме дали имаме уште простор да се подобруваме или сме веќе далеку над просекот мора да имаме некои почетни одредници. Оваа листа на MOZ може да помогне, барем во еден сегмент: The E-Commerce Benchmark KPI Study 2017: 15 Essential Takeaways
WeTransfer алтернатива. Пред некој ден Firefox, да оној прелистувачот (браузерот) порано што го користевме објавија нов бета сервис за споделување на фајлови. send.firefox.com има ограничување од 1GB ама предноста е дека нуди енкриптирана заштита и истекување на линкот по неговото кликнување. Вреди да се проба.
Како Facebook не изучува. Колку пати сте си помислиле: е не е можно Facebook да ме слушал што зборувам (не на телефон, туку со колеги/пријатели) на македонски и врз основа на тоа да ти прикаже релевантна реклама подоцна? За сите кои се воодушевуваат, запрепастуваат или чудат како Facebook учи од нашите активности, сега постои додаток за Chrome – Data Selfie (via TNW), кој го открива начинот на кој Facebook го прави тоа. Ако си спремен да се само-анализираш инсталирај на сопствена одговорност и ризик.
UTM параметри. Некако послабо со вести, повеќе со корисни ресурси првиов преглед, па за да заокружиме на таа тема еве и еден супер текст кој во детали помага ако заглавите со неизбежните UTM параметри – UTM Parameters: 30 Frequently Asked Questions Now Answered
Темата на лажните вести и концептот „пост-вистина“ се актуелизираа во текот на политичките турбуленции и превирања во последните неколку години, а станаа особено жешка тема во контекст на случувањата од глобално значење, какви што беа „Brexit“ и американските претседателски избори во 2016 година.
Пост-вистината како концепт отсекогаш била предмет на политички и филозофски интерес. Да наброиме неколку: „Транспарентната нечесност“ е кованица која ја споменува Ерик Алтерман (Eric Alterman), економистот и социолог Емил Ледерер пишува во есеј од 1937 за „одговорноста на оние на кои барањето на вистината им е вокација“ (Emil Lederer). Речиси осум децении подоцна оваа порака не изгубила на својата важност. Макс Вертхајмер објавува есеј „За вистината“ во 1934 година со следната порака: „Вистината и лажноста не се нешто чисто интелектуално и одвоено од чувствата и ставовите. Низ многу примери најважното нешто не е самата изјава, туку целиот став, човековиот однос кон себе си. Во целосноста на однесувањето на човекот, а не неговите изјави, се кријат вистинитоста или лажноста, и секако многу повеќе во тоа што прави човекот, во неговите вистински реакции кон другите луѓе и предмети“ (Max Wertheimer, “On Truth”, 1934).
Дали пост-вистината е нешто ново и поинакво? Дали релевантноста на овој термин денес сигнализира тектонска промена, некаков растечки тренд, исклучок од правилата или рециклирање на она што историјата и порано го посведочила?
Во сегашната ера на информации проблемите и искривоколчувањата во информирањето се покажуваат како клучни теми од јавен интерес поради своето влијание врз тоа како се креираат претставите за реалноста и какви одлуки се носат како резултат на така оформените сфаќања.
Во неодамнешна студија на универзитетот Стенфорд од САД беше утврдено дека студентите кои учествувале во истражувањето имале проблеми со разликувањето на лажни содржини, рекламни содржини објавени во форма на новинарски текстови и вистинити вести. Многумина проценувале за кредибилноста на информациите врз основа на тоа колку детали содржеле написите или дали имало голема фотографија во објавата, наместо да обрнат внимание на изворот на информациите. Заклучоците од оваа студија и конфузијата околу правилното разбирање и употреба на информациите, се потврдуваат во општествената реалност на многу земји и култури, не само во САД.
Да се осврнеме малку на моментната состојба со информативните медиуми: релативно помал број објавувачи се натпреваруваат во собирање и објавување информации до голем број читатели, гледачи и корисници. Во текот на тој процес тие се проголтани од поголемиот медиумски бизнис кој е составен од стотици илјадници, милиони, речиси идентични, медиуми за пласирање на информациите. Овие медиуми меѓусебно се натпреваруваат за вниманието на публиката при што главната функција не е ширење на информациите, туку оформување на идентитети. Со цел тоа да биде поефикасно и поуспешно, медимите се трудат да креираат и оддржуваат публика која е површна, игнорантна и изолирана од мислења различни од нејзиното. Медиумите нè лажат, нè манипулираат и ја користат својата привилегирана позиција на авторитет да нè наведат во верување во лажна реалност, т.е. во пропагандата. Ова се покажува како клучен проблем со информациско-комуникациската технологија која требаше да нè поврзе, а всушност нè изолираше во т.н. „ехо-комори“ и нè оддалечи едни од други.
Во комуниколошката терминологија, „ехо-комора“ е состојба во која информациите или идеите циркулираат во затворен систем во кој поинаквите идеи се цензурирани или се отфрлени. Со тоа се постигнува ефект на повторување и засилување на гласовите, ставовите и идеите кои циркулираат во таквиот систем. Со други зборови, „ехо-комори“ се термин за онлајн медиуми како виртуелен комуникациски простор каде информациите и верувањата се засилуваат со репетитивно пренесување во рамки на затворен виртуелен комуникациски систем. Овој поим ни појаснува како опстојуваат онлајн групи, особено на Фејзбук, кои веруваат во информации кои се прилично бесмислени за останатите.
Премин кон политика во која чувствата ги газат фактите
Ако се навратиме на поимот „пост-вистина“, тој во 2016 беше прогласен за збор на годината од составувачите на Оксфордскиот речник, а се дефинира како термин и придавка која означува состојба кога објективните факти се помалку важни и влијателни во оформувањето на јавното мислење отколку пораките кои целат на емотивноста и чувствата на публиката. Пост-вистина тесно се поврзува и со синтагмата „политики на пост-вистината“.
Според Оксфордскиот речник терминот за прв пат бил употребен во 1992 година, а интересно е што многумина го поврзуваат и со блогерот Дејвид Робертс кој го (ре)актуелизирал во негов блог-пост од 2010 година. Како и да е, употребата на овој термин се зголемила за 2,000% во 2016 споредено со претходната година. Според составувачите на Оксфордскиот речник:
Поради растечкото значење на социјалните медиуми како извор на вести и зголемената недоверба во информациите понудени од владејачките елити, терминот „пост-вистина“ го пронаоѓа своето место во јазикот и комуникацијата веќе подолго време. Забележавме и дека терминот зачестено се користи во јуни 2016 година во текот на референдумот за Brexit, и потоа во јули (истата година) кога Доналд Трамп ја обезбеди републиканската номинација за претседателски кандидат на САД. Како што употребата на терминот не забавува, нема да се изненадиме ако пост-вистина стане еден од зборовите кои ќе го обележат нашето време.
Може да се каже дека во САД и во други места се случува премин кон политика во која чувствата ги газат фактите далеку полесно и со помал отпор отколку што тоа било случај порано.
Господинот Трамп се чини дека воопшто не води грижа дали неговите изјави имаат каква било врска со реалноста сè додека тие успеваат да ги подгреат емоциите на гласачите. PolitiFact, веб страница за проверка на факти, има рангирано со највисока оценка за лажност голем број од неговите изјави, далеку побројни во споредба со кој било друг кандидат, како на пример таа дека „криминалот во градските средини достигнува рекордно високо ниво“, (Economist, 2016).
Политиките на пост-вистина се шират во многу делови од светот. Во Европа најдобар пример е полската ултра-националистичката владејачка партија, Закон и Правда (PiS). Покрај други бројни чудни приказни, тие шират и теории на заговори како пост-комунистичките лидери заговараат „заедничко владеење на земјата под комунистички режим“. Во Турција протестите во Гези паркот во 2013 година и обидот за пуч во 2016 предизвикаа секакви теории на заговор, од кои некои директно се креирани од функционери на власта. Во Македонија скандалот со прислушувањето од 2015 сè уште им се припишува на „странски служби“ и странски тајни агенти. Тука, секако, треба да се спомене и Русија, земја која покрај Северна Кореја, веројатно најмногу има напреднато во процесот на користење политики на пост-вистина, како во внатрешната, така и во надворешната политика. Украинската криза изобилуваше со голем број примери каде државно контролираните медиуми прикажуваа лажни интервјуа со сведоци на наводни злосторства, како на пример прилози за дете кое било според нив распнато од украинските трупи. Владимир Путин не се двоумеше пред камерите да повторува дека во Украина нема руски војници, иако доказите за спротивното беа многубројни.
Петар Померанцев, новинар чии мемоари за Путин се насловени како „Ништо не е вистинито, сè е можно“, во својата книга цитира политички консултант на претседателот кој вели:
Во советско време ако лажеа за нешто, тие ќе се погрижеа да докажат дека тоа што го прават е вистина. Сега, пак, никој не се ни обидува да ја докажува „вистината“. Можеш да кажеш што било. Сам си креираш реалности.
Даниел Кенеман (Daniel Kahneman), психолог, добитник на Нобелова награда и автор на хит-книгата „Мислење, брзо и бавно“, зборува за процес на т.н. „когнитивно олеснување“:
Луѓето инстинктивно ги прифаќаат информациите на кои се изложени и мораат да се потрудат и ангажираат дополнително да оддолеат во верување на фабрикуваните приказни. Тие имаат тенденција да веруваат во информации кои се блиски до нивните сфаќања и селективно да бираат податоци кои ги поддржуваат нивните погледи на светот. Во некои случаи соочувањето на ваквите луѓе со фактите има обратен ефект, односно ги засилува нивните уверувања во сопствените сфаќања.
На прашањето како воопшто се оформуваат сфаќањата за тоа што е вистина, треба да се напомене дека тие пред сè произлегуваат од институциите во кои постои одреден консензус што е вистина и како таа се проверува и оформува, а некои од нив се: образовните институции, науката, правно-судскиот систем и медиумите. Тие се дел од своевидна инфраструктура за создавање на сфаќањето што е вистинито. Тие никогаш не се совршени, но се референтен систем и инструменти за одредување на вистинитоста. За жал поради континуирана злоупотреба на оние кои ги имаат привилегиите да ги водат овие институции, се стигнува до состојба каде она што постапно и макотрпно се гради, бргу се уништува. Новиот свет на политиките на пост-вистината е овозможен преку две закани за јавната сфера: првин, губење на довербата во институциите кои ја подржуваат гореопишаната инфраструктура, и второ, длабински промени на тоа како знаењето за светот стига до јавноста. Губењето на довербата во институциите има многу корени. Во некои области од живеењето, стручњаците се длабоко поделени и се на драстично различни позиции кои ја збунуваат или поларизираат јавноста. Властите, пак, прават многу, често драамтични и спектакуларни грешки, како на пример инвазијата на Ирак, аномалиите на светскиот финансиски систем и многу други настани од глобално значење. Во некои средини довербата во институциите е систематски и континуирано поткопувана. Особено важен фактор за политиките на пост-вистината се интернетот и услугите кои тој ги овозможува. Речиси 2/3 од возрасните жители на САД ги примаат вестите преку социјалните медиуми, според скорешно истражување на Pew Research Centre.
На пример, на Facebook, Reddit, Twitter или WhatsApp, секој може да биде објавувач на содржини. Содржините повеќе не се објавуваат во фиксни формати и утврдени термини, како што се написи во весници кои овозможуваат одредена предвидливост и очекувања. Сега содржините се далеку понепредвидливи, можат да добијат различни форми, видео, табела, анимација и да бидат објавени во кое било време. Една идеја, или „меме“ може да се шири и репродуцира соголено од каков било контекст, како ДНК во експериментална епрувета. Податоците за раширеноста на некое меме стануваат многу поважни од тоа дали истото е базирано на факти.
Ехо-коморите на интернетот го потхрануваат нашиот апетит за лаги
Механизмите на функционирање на новите медиуми допрват стануваат појасни за разбирање. Еден од клучните процеси е т.н. „хомофилно сортирање“, односно креирање на групи или кластери на поединци кои слично размислуваат. Подемот на сателитските и кабелските тв-канали во 80-те и 90-те години од минатиот век овозможија креирање вести до специфични целни групи и подгрупи. Интернетот тоа сега го прави многу полесно. Јохаи Бенклер (Yochai Benkler) од универзитетот Харвард во својата книга „Богаството на мрежите“ (2006) анаведува дека поединците со споделени интереси многу почесто се пронаоѓаат меѓусебно онлајн и се групираат околу одреден извор на информации, отколку што е тоа случај во комуникацијата надвор од интернетот. Социјалните мрежи им овозможуваат на членовите на ваквите групи да ги зацврстат своите мислења и сфаќања, како и да преземаат групни активности. Системскиот детерминизам на интернетот кон овие процеси ги вклучува персонализираните резултати од пребарувањата на Google. Ели Паризер (Eli Pariser) ова го нарекува „filter bubble“ (филтер-балон), односно систем во кој поради филтрираните и персонализираните резултати на пребарувањето на Google корисниците се оневозможени да се соочат со спротивставени погледи и ставови. Иако сопственикот на Фејзбук, Марк Цукерберг, инсистира дека социјалните медиуми не ги заробуваат своите корисници во нивните лични светови, сепак алгоритмите на социјалните мрежи се дизјанирани да ги полнат фидовите на своите корисници со содржини кои се слични на оние кои тие претходно ги „лајкале“.
Некои вообичаено маргинални верувања, засилени на ваков начин во онлајн заедниците, можат да се прошират и опстојат, иако се смета дека се јавно „раскринкани“. Само споредете ги теориите на заговор дека властите ги запрашуваат урбаните средини со т.н. „кемтрејлс“ (chemtrails, бели траги од штетни хемикалии исфрлени од летало). Ваквиот начин на размислување е многу близок за Доналд Трамп. Пред неколку години Трамп беше прилично ангажиран во докажување на теоријата дека Барак Обама не е роден во САД.
Сепак, ако алгоритмите на Фејзбук и останатите социјални мрежи ефикасно ги филтрираат содржините во однос на тоа дали ни се допаѓаат или не, тие се во исто време и лоши филтери во одредувањето што е вистинито. Ако Фејзбук не внимава на тоа кои вести се вистинити, тогаш и пазарот на информации исто така не го прави тоа. Онлајн публикациите како „National Report“, „Huzlers“ и „World News Daily Report“ пронашле профитабилен начин да ги циркулираат своите вести кон одредени целни групи и кои содржат лажни вести базирани на гласини, со цел тие да станат вирални и да агрегираат голем број кликови. Вестите со нови сведоштва за чудата на Исус, познат бренд на леден чај кој бил позитивен на тест на урина, транс-родова жена која фотографирала малолетно дете во бања, сè тоа поминува како интересно и популарно во овој паралелен свет на информациите.
Ехо-коморите на интернетот го потхрануваат нашиот апетит за лаги кои ни угодуваат и ги зацврстуваат лажните уверувања. Ова станува клучен предизвик на 21-от век (The Guardian, 2016).
Интернетот ни отвори свет кој навистина беше револуционерен, но сега кога сите сме онлајн, а перцепцијата за интернетот како прогресивен технолошки новитет полека бледнее, интернетот постапно ја гуши својата револуционерност и прогресивност. Сега доминантно комуницираме само со оние кои се согласуваат со нас. Ако ги користите Фејзбук и Твитер како примарни извори на вести, како што тоа го прават многумина, можете со внимателно менаџирање на својот „news feed“, или „timeline“, да исклучите секого со кој не се согласувате (во Македонија ова е познато и како „Правило Ванковска“).
Комплетната стратегија за успех во што било, без разлика дали се работи за победа на избори, продажба на некој производ или привлекување на посетители на вашата веб-страница, денес се врти околу тоа како што погласно да го привлечете вниманието на оние кои се на ваша страна и отсликување на оние кои се против вас во најлоша можна форма, во нивно демонизирање и дехуманизирање.
Интернетот како дигитална комуникациска платформа израсна лошо затоа што дозволивме да расте хаотично и без доволна грижа, односно без заштита од загадување на неговата инфосфера. Скоро инстантното ширење на дигиталните информации значи дека некои штети од дезинформирањето се многу тешки за поправање, особено кога со тоа се поткопани довербата и верувањето на јавноста и корисниците. Индустријата за висока технологија мора да направи поголеми напори да ги реализира своите можности во поддршката и оддржливоста на јавните добра. Потребна ни е етичка инфосфера да се спаси и светот и ние самите од себе си, а за обновувањето на инфосферата потребни се огромни напори. Мора да ја воозбновиме довербата преку кредибилност, транспарентност и одговорност, како и преку висок степен на трпение, координација и одлучност.
Конечно, стратегијата на „пост-вистинитост“ функционира затоа што им дозволува на луѓето да го прескокнат критичкото размислување додека ги засилуваат своите емоции и афекти за светот со помош на видео материјали и звучни парчиња кои само делуваат вистинито. Алтернативно решение за ова е да им се одземе моќта на корисниците и да се возобноват „чуварите на портите“ (gatekeepers) од претходната медиумска ера, но дали тоа е вистинското решение сега? Во меѓувреме, медиумите и социјалните мрежи ќе ги држат своите корисници во состојба на игнорантност и изолирани од различни мислења. Тие нè лажат, нè манипулираат и ја злоупотребуваат својата позиција на авторитет да нè наведат да веруваме во лажната реалност, односно во пропагандата. Ова е клучниот проблем со технологијата која требаше да нè зближи, а всушност нè изолираше во ехо-комори и нè раздели едни од други. Добивањето информации само од своите пријатели е комуникациска аномалија, треба да ги познаваш своите непријатели и да сфатиш дека тие, најчесто, не се многу различни од тебе.
ПС: И како што привршуваше пишувањето на овој блог пост, дознававме за нови случувања на оваа тема, како на пример за текот на првата прес-конференција на тимот за односи со јавноста на Доналд Трамп кога беше срочен нов, ала-Орвел, еуфемизам: шефицата на изборниот штаб на Трамп, Келиен Конвеј, се обиде да прикрие лаги од кампањата тврдејќи дека не се работи за лаги, туку за „алтернативни факти“. Реакцијата на овој обид за еуфемизација на лагите на властите беше брилијантно дочекана од твитерџиите кои преку хаштагот #AlternativeFacts ја држеа ова тема како најпопуларна на Твитер во текот на целиот ден на прес-конференцијата:
@Kris_Sacrebleu: „Партијата ти кажа да ги отфрлиш сите докази пред твоите очи и уши. Тоа беше нивната последна и најсуштинска заповед (Орвел)“.
@OhmShukla: „Пробав да напишам алтернативни факти на мојата даночна пријава и сега лежам 15 години до доживотно затвор“.